Ocena homogeniczności na podstawie badań NIRS

Evaluation of homogeneity on the basis of NIRS method

Sławomir Walczyński

Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy

Krajowe Laboratorium Pasz, ul. Chmielna 2, 20-079 Lublin

Spektroskopia w bliskiej podczerwieni (NIR) jest nieniszczącą metodą analityczną, którą można badać takie składniki żywieniowe paszy jak: wilgotność, popiół surowy, białko ogólne, tłuszcz surowy i inne. Głównymi jej zaletami są szybkość analizy, dobra rozdzielczość oraz niski koszt samego pomiaru. Metoda ta jest wykorzystywana także w systemach on-line do kontroli bieżącej jakości produkowanej mieszanki paszowej w wytwórniach pasz.

 W pracy przedstawiono wyniki oceny homogeniczności paszy na podstawie badania stopnia wymieszania takich parametrów paszy jak: wilgotność, białko surowe, tłuszcz surowy, włókno surowe, popiół i skrobia spektrofotometrem InfraXact pracującym w bliskiej podczerwieni. Dodatkowo analizowano zawartość chlorków w próbkach.

Przeprowadzono badania w dwóch etapach. W pierwszym pobrano dwie serie próbek podczas produkcji dwóch mieszanek paszowych dla drobiu. Z mieszarki wstęgowo-łopatkowej o maksymalnym zasypie 200 kg pobierano próbki o masie ok. 50 g po czasie mieszania równym 1, 2 i 4 minuty w ilości po 10 próbek w próbce seryjnej. Łącznie pobrano 60 próbek, które następnie poddano skanowaniu na aparacie InfraXact, w wybranych 6 próbkach pierwotnych każdej serii określono zawartość chlorków.

 W drugim etapie ocenę homogeniczności przeprowadzono z wykorzystaniem mieszarki wstęgowej o maksymalnym zasypie 1000 kg. Pobierano próbki mieszanek drobiowych o masie ok. 50 g po czasie mieszania równym 1, 2 i 3 minut w ilości po 6 próbek pierwotnych w próbce seryjnej. Pobrano 36 próbek (dwie próbki seryjne), które analizowano aparatem InfraXact (metoda NIRS). W pobranych próbkach oznaczono również zawartość chlorków metodą standardową.

Uzyskane dane z aparatu InfraXact w I etapie wskazują na postęp procesu mieszania w badanym zakresie czasu. Proces mieszania, uwzględniając CV zawartości białka i tłuszczu, kończył się po 4 minucie mieszania, gdzie uzyskiwano najlepsze efekty zmieszania. Oceniając natomiast proces mieszania z uwzględnieniem  zawartości chlorków w badanych próbkach stwierdzono, że współczynnik zmienności zawartości chlorków wzrastał po 4 minucie mieszania, z 3,65% po 2 minucie do 6,34% po 4 minucie w przypadku mieszanki nr 1. Dla mieszanki nr 2 najlepsze efekty mieszania (uwzględniając CV zawartości chlorków) uzyskano po 4 minucie mieszania.

W drugim etapie analiza białka i tłuszczu w mieszance nr 1 oraz białka, tłuszczu i popiołu w mieszance nr 2 świadczyły o postępie procesu mieszania w badanym zakresie czasu. Współczynnik zmienności CV_m zawartości białka w próbkach zmniejszał się z 6,18% (1. minuta mieszania) do 1,29% (3 minuta mieszania), tłuszczu z 15,01% (1 minuta mieszania) do 5,69% (3 minuta mieszania),  dla mieszanki nr 1. Podobne zależności zaobserwowano w przypadku mieszanki nr 2. Współczynniki zmienności technicznej CV_h były niższe od współczynników zmienności CV_m, potwierdzając potrzebę rozdzielenia składowych zmienności przy badaniu stopnia wymieszania. Różnice były większe w przypadku mniejszej precyzji metody (chlorki). Wyniki zawartości chlorków w odniesieniu do mieszanki nr 1 potwierdziły postęp mieszania w rozpatrywanym zakresie czasu. Dla mieszanki nr 2 po trzeciej minucie mieszania zaobserwowano segregację chlorków i stan mieszaniny był porównywalny do tej uzyskanej po 1 minucie mieszania.

Słowa kluczowe: mieszanki paszowe, homogeniczność, metoda, NIRS.

Key words: feedingstuffs, homogeneity, method, NIR.