Występowanie substancji przeciwbakteryjnych w paszach – wybrane aspekty bezpieczeństwa i kontroli laboratoryjnej
Monika Przeniosło - Siwczyńska, Beata Kozak, Maja Chyłek-Purchała, Ewelina Patyra, Aleksandra Grelik, Krzysztof Kwiatek
Zakład Higieny Pasz, Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy,
Al. Partyzantów 57, 24 -100 Puławy
s. 55-61
Streszczenie. Substancje przeciwbakteryjne, w tym głównie antybiotyki, są istotnym elementem terapii i profilaktyki chorób zwierząt gospodarskich. Są stosowane w leczeniu i zapobieganiu chorób bakteryjnych występujących u zwierząt żywnościowych oraz powodujących największe straty ekonomiczne. W przeszłości niektóre antybiotyki były stosowane jako dodatki paszowe w celu poprawy efektów produkcyjnych zwierząt jako tzw. antybiotykowe stymulatory wzrostu (ASW). Problemy związane z nadmiernym i niewłaściwym stosowaniem antybiotyków doprowadziły w konsekwencji do wprowadzenia w krajach Unii Europejskiej zakazu stosowania antybiotyków jako dodatków paszowych. Unia Europejska wprowadziła odpowiednie regulacje związane z obowiązkiem monitorowania i prowadzenia programów kontrolnych dotyczących wykrywania pozostałości antybiotyków w żywności pochodzenia zwierzęcego, jak również wykrywania antybiotyków, w tym niedozwolonych ASW w paszach i wodzie przeznaczonej do pojenia zwierząt.
Słowa kluczowe: pasze, substancje przeciwbakteryjne, antybiotyki, antybiotykooporność, urzędowa kontrola.
Occurrence of antibacterial substances in feed – selected aspects of safety and laboratory control
Monika Przeniosło - Siwczyńska, Beata Kozak, Maja Chyłek-Purchała, Ewelina Patyra, Aleksandra Grelik, Krzysztof Kwiatek
Department of Hygiene of Animal Feedingstuffs, National Veterinary Research Institute,
24-100 Pulawy, Poland
Summary. Antibacterial substances, mainly antibiotics are used on a large scale and administered for treating and prevention bacterial diseases of animals. Furthermore the antibacterials were used as feed additives to improve growth since the early 1950s as antibiotic growth promoters (AGPs). Due to the problems with the risk of emergence of
antibiotic resistance, EU imposed for precautionary reasons a ban on use of AGPs in feeds. EU enforced suitable regulations connected with monitoring and conducting control programmes of detection of residues of antibiotics in food and detection of antibacterial substances, including AGPs in feeds and animal drinking water.
Keywords: animal feed, antibacterial substances, antibiotics, antimicrobial resistance, official control.
Piśmiennictwo:
Bates J., Jordens J.Z., Griffiths D.T.: Farm animals as a putative reservoir for vancomycin resistant enterococcal infection in man. J. Antimicrob. Chemother. 1994, 34, 507-516.
Bednarek D.: Metafilaktyka syndromu oddechowego bydła – znaczenie i zasady postępowania. Lecznica Duych Zwierzt 2010, 4-10.
Bogaard A.E. van den, Stobberingh E.E.: Epidemiology of resistance to antibiotics. Links between animals and humans. Int. J. Antimicrob. Agents 2000, 14, 327-335.
Buczek K., Marć M.: Antybiotykooporność bakterii – przyczyny i skutki. Annales Universitatis Mariae Curie-Skodowska Lublin – Polonia 2009, vol. LXIV (3), 1-8.
Dyrektywa Komisji (WE) 97/6 z dnia 30 stycznia 1997 r. zmieniająca dyrektywę Rady 70/524/EWG dotyczącą dodatków paszowych.
Nicpoń J., Czerw P.: Patogeneza, diagnostyka i terapia zatruć salinomycyną u koni. Med. Weter. 1995, 51(11), 659-662
Nowakowicz-Dębek B., Wlazło Ł., Kasela M., Ossowski M.: Epidemiologia wielolekoopornych szczepów Staphylococcus aureus. Problemy Higieny i Epidemiologii 2016, 97(2), 106-112.
Przeniosło-Siwczyńska M., Kwiatek K.: Dlaczego zakazano stosowania w żywieniu zwierząt antybiotykowych stymulatorów wzrostu? Życie Wet. 2013, 88(2), 104-108.
Przeniosło-Siwczyńska M., Kwiatek K.: Substancje przeciwbakteryjne w paszach – organizacja urzędowej kontroli i metody badań. Życie Wet. 2013, 88 (12), 1055-1060.
Przeniosło-Siwczyńska M., Kwiatek K., Wasyl D.: Stosowanie substancji przeciwbakteryjnych w produkcji zwierzęcej a problem antybiotykooporności bakterii. Med. Weter. 2015, 71(11), 663-669
Roliński Z.: Farmakologia i farmakoterapia weterynaryjna. Wydawnictwo PWRiL, Warszwa 2008
Rozporządzenie Rady (WE) 2821/98 z dnia 17 grudnia 1998 r. zmieniające, w odniesieniu do cofnięcia zezwolenia dla niektórych antybiotyków, dyrektywę 70/524/EWG dotyczącą dodatków paszowych.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1831/2003 z dnia 22 września 2003 r. w sprawie dodatków stosowanych w żywieniu zwierząt.
Różańska H., Lewtak-Piłat A., Osek J.: Enterokoki – bakterie o wielu obliczach. Życie Wet. 2013, 88(7), 562-564.
Segato G., Benetti C., Angeletti R., Montesissa C., Biancotto G.: Doxycycline and sulfadimethoxine transfer from cross-contaminated feed to chicken tissues. Food Additives and Contaminants 2011, 28(7), 860-868.
Szymanek-Bany I., Szprengier-Juszkiewicz T., Olejnik M., Żmudzki J.: Zatrucie indyków narazyną. Med. Weter. 2015, 71(5), 312-317.
Szymanek-Majchrzak K., Młynarczyk A., Młynarczyk G.: Oporność Staphylococcus aureus na glikopeptydy. Postępy Mikrobiologii 2013, 52(2), 171-184
Walczyński S.: Zanieczyszczenia krzyżowe w produkcji mieszanek paszowych – aktualne uwarunkowania. Monografia „Materiały i dodatki paszowe – aktualne wymagania” cz. II. Pasze Przemysłowe 2011, 2, 67-71.
